Człowiek i choroby.

Który duży kraj europejski został oszczędzony przez epidemię czarnej śmierci?

Polska. Przyczyną było to, że Kazimierz Wielki wprowadził kwarantannę na granicach. Wszystkie poczty kupieckie, poselskie, migracje ludności były zatrzymywane na jakiś czas. Jeżeli nikt nie zachorował puszczano ich dalej, jeśli ktoś zachorował to objęto ich całkowitą kwarantanną i po wymarciu osób - bo większość umierała - zwłoki ich palono wraz z budynkami, w których się oni znajdowali. Jedynym obszarem poza Polską, który nie ucierpiał, była Islandia - gdyż była rzadko odwiedzana i czarna śmierć nigdy tam nie dotarła.

Gdybyś znalazł/a się na uczcie tubylców w Afryce, jakiego mięsa powinno się najbardziej wystrzegać?

Szympansa. Zjadanie blisko spokrewnionych gatunków to bardzo zły pomysł. Wiele czynników chorobotwórczych oraz pasożytów z łatwością przenosi się pomiędzy człowiekiem i szympansem.

Czym jest Lumbago?

Bólem okolicy lędźwi. Lumbago jest jedną z najczęściej zgłaszanych dolegliwości. Szacuje się, że ok. 60-80% populacji ogólnej doświadcza jej przynajmniej raz w życiu, w danym momencie na ból okolicy lędźwiowej skarży się 15-30% populacji, natomiast w ciągu miesiąca 30-40%.

Wirusa jakiej choroby roznosi komar egipski?

Żółta febra. Wirus żółtej febry przenoszony jest na ludzi i inne naczelne głównie przez komary tropikalne i subtropikalne (w miastach głównie przez komara egipskiego, ale także przez inne gatunki). Występuje w szerokim pasie okołorównikowym Afryki i Ameryki Południowej.

Co stanowiło powód, dla którego w czasach wiktoriańskich kapeluszników uważano za szalonych?

Częste zatrucia rtęcią. Choroba szalonego kapelusznika to nazwa, jaką nadano zatruciom rtęcią, często występującym wśród kapeluszników właśnie. Powodem (długo nierozpoznanym) było wdychanie oparów rtęci używanych podczas filcowania. Zatrucie prowadziło do różnorakich zaburzeń neurologicznych, w tym patologicznej nieśmiałości i rozdrażnienia.

To portret z XVI wieku, przedstawiający Antoniettę Gonzalez. Jaka przypadłość ją dotknęła?

Hirsutyzm. Hirsutyzm to nadmierne owłosienie. Antonietta Gonzalez, portretowana również przez Lavinię Fontanę - odziedziczyła tę przypadłość po swoim ojcu - Pedro Gonzalezie. Zarówno on jak i cztery z jego siedmiorga dzieci były nadmiernie owłosione. Mimo szlacheckiego pochodzenia, przez współczesnych nie byli w pełni uznawani za ludzi.

Europejczycy przywieźli do Ameryk wiele chorób. A którą chorobę przywieźli z Ameryki do Europy?

Kiłę. Kiła była obecna w Amerykach przed przybyciem Europejczyków. Najprawdopodobniej została przywieziona do Europy już przez powracających członków załogi Krzysztofa Kolumba. Pierwszy wybuch epidemii kiły nastąpił w Neapolu w roku 1494 podczas inwazji wojsk francuskich.

Która substancja to najsilniejsza znana trucizna?

Botulina (Jad Kiełbasiany). Dawka LD50 to ilość trucizny, która w przeliczeniu na kilogram masy ciała w ciągu 30 dni zabija połowę osobników które ją przyjęły. Dla botuliny, czyli produkowanej przez bakterie Clostridium Botulinum toksyny, znanej również jako botoks, wynosi ona dożylnie 1.3 - 2.1 nanogramów, dla Polonu-210 ok. 10 ng, Sarinu 550 000 ng, dla Rycyny 22 000 ng. Na czele listy najsilniejszych trucizn, tuż za botuliną, znajdują sie toksyny wytwarzane przez bakterie tężca oraz dyzenterii.

Z jakiego powodu mieszkańców południowej Azji dotykała niegdyś masowo choroba beri-beri?

Żywili się tylko białym ryżem. Beri-beri to skrajny niedobór witaminy B1, której nie posiada biały ryż (w ogóle ubogi w witaminy). Badając tę chorobę, polski biochemik Kazimierz Funk odkrył pierwszą odkrytą witaminę, właśnie B1.

Jak nazywa się choroba dawniej zwana chorobą świętego Wita?

Pląsawica. W średniowieczu istniała tradycja tańczenia przed figurkami Świętego Wita w dniu jego święta (15 VI). Taniec ten stał się synonimem pląsawicy - zaburzenia neurologicznego skutkującego mimowolnymi i niekontrolowanymi ruchami ciała.

Skutkiem której choroby są deformacje dłoni?

Trąd. Dawniej wierzono, że trąd powoduje odpadanie części ciała. W rzeczywistości infekcja wywołuje stopniową utratę tkanki, co skutkuje skracaniem i deformacją palców.

Do tej pory udało się wyeliminować tylko jedną chorobę zakaźną. Którą?

Ospę prawdziwą. Po przeprowadzonych w XIX i XX wieku kampaniach szczepień WHO ostatecznie ogłosiło wyeliminowanie ospy w roku 1979. Udało się to w dużej mierze dzięki temu, że ospa przenosiła się jedynie poprzez ludzi, a nie - jak wiele innych chorób - poprzez zwierzęta.

Czym objawia się Ageuzja?

Całkowitym brakiem czucia smaku. Najczęstszą przyczyną osłabionego odczuwania smaku jest ...katar! Choroba ta może doprowadzać do zwiększonego spożycia środków poprawiających smak, takich jak cukier czy sól. Augezja prowadzi też do ograniczenia jedzenia potraw co może doprowadzić do postępującego wychudzenia.

U kogo występuje albinizm?

U ludzi i u zwierząt. Albinizm wywołany jest przez brak enzymu tyrozynazy przekształcającego prekursor melaniny w barwnik melaninę. Warunkuje go gen recesywny. Oznacza to, że jeśli oboje rodzice są heterozygotyczni pod względem genu aktywności tyrozynazy to ich dziecko z 25% prawdopodobieństwem będzie albinosem.

jak nazywa się niezdolność do odczuwania, uświadamiania sobie i rozumienia własnych emocji?

Aleksytymia. Aleksytymicy nie potrafią scharakteryzować swoich uczuć i wyrazić ich słowami, mają ograniczone słownictwo określające emocje. Termin wprowadził do medycyny Peter Sifneos w 1973 roku. Aleksytymia występuje u około 10% populacji i może występować w wielu stanach psychicznych.

Analiza wyników ankiety "Człowiek i choroby."